Bởi vì thấu hiểu cho nên từ bi
Phan_16
Sau này, trong bài Ve – đêm gặp Trương Ái Linh, anh đã có một so sánh rất tuyệt vời về Trương Ái Linh: “Tôi nghĩ Trương Ái Linh rất giống một chú ve, đôi cánh mỏng tang tuy yếu ớt, cơ thể xốp nhưng lại rất chắc chắn, chứa đựng một sức mạnh tiềm tàng lớn, hơn nữa, một khi đã bay là có thể trốn tận chỗ kín đáo nhất của rặng liễu”. Chỉ là, Trương Ái Linh trốn tận nơi kín đáo nhất của rặng liễu, lại luôn kêu lên một tiếng khiến mọi người kinh ngạc. Bình thường chúng ta luôn bị chấn động, cảm động bởi tiếng nói trong văn chương của bà, nhưng lại không biết bà ở nơi nào, không biết bà có an lành hay không?
Năm 1973, Trương Ái Linh định cư ở Los Angeles. Từ đó bà đã khép chặt cánh cửa lòng nặng nề, không màng tới hồng trần thế sự. Trương Ái Linh nhờ Trang Tín Chính tiên sinh giúp bà tìm một chỗ ở thích hợp. Trang Tín Chính đã tìm cho bà một chung cư khá tốt ở khu Hollywood. Có chỗ ở ổn định, Trương Ái Linh hoàn toàn tĩnh tâm phiên dịch Hoa trên biển và nghiên cứu Hồng lâu mộng.
Toàn bộ đối thoại của Hoa trên biển đều viết bằng tiếng Tô Châu, đối với độc giả không hiểu tiếng địa phương thì thực sự rất khó hiểu. Trương Ái Linh đã dịch Hoa trên biển ra quốc ngữ và tiếng Anh. Chính nhờ sự nỗ lực và kiên trì này của bà, sự tiếc nuối và trống vắng trong lòng của vô vàn người đã được lấp đầy.
Công việc vất vả nhất, giày vò nhất lại chính là khảo chứng Hồng lâu mộng. Trương Ái Linh từng nói, đời người có ba nỗi hận: Một là hận hoa hải đường không hương, hai là hận cá trích lắm xương, ba là hận Hồng lâu mộng dang dở. Trương Ái Linh tự cảm thấy đời người đã không còn màu sắc, cái gì nên đến thì hãy đến, cái gì nên đi thì hãy đi. Thứ bà muốn và thứ bà có được, cho dù không phải nhiều như thế, nhưng bà đã không còn mong muốn gì nữa. Bà hy vọng bản thân có thể dùng ngòi bút gầy yếu và trái tim băng khiết của mình, hoàn thành giấc mộng lầu hồng dang dở đó.
Người bạn thân của Trương Ái Linh cứ cách vài ngày, lại viết thư đến hỏi thăm bà: “Hồng lâu mộng yểm của cô viết đến đâu rồi?”. Dường như giấc mộng này vĩnh viễn không thể tỉnh giấc, vĩnh viễn đều là ý vị bất tận như thế. Trương Ái Linh nghiên cứu Hồng lâu mộng suốt mười một năm, năm 1977, Hồng lâu mộng yểm gồm 24 vạn chữ, cuối cùng đã được Nhà xuất bản Hoàng Quán Đài Bắc xuất bản. Cùng với việc cảm nhận niềm vui thu hoạch, trái tim của bà cũng trống rỗng vô cùng, bởi vì mục tiêu của cuộc đời bà đã thiếu đi một thứ.
Mưa gió mười năm, câu chuyện mười năm, cuộc đời bà còn có mấy cái mười năm, còn có mấy cái bắt đầu? “Hạ màn là bi kịch của thời gian, thời niên thiếu một khi đã đi qua, liền bị đuổi ra khỏi vườn địa đàng. Sự cố phát sinh trong nhà, chính là xảy ra giữa thế giới tăm tối, tầm thường của người lớn. Còn con đường sự nghiệp bằng phẳng lại không chịu nổi một cú đả kích, không đáng tin như vậy. Sau khi đã hiểu thấu, cuối cùng Bảo Ngọc xuất gia, thực hiện lời thề tưởng chừng không đáng tin với Đại Ngọc trước đây”.
Lời như thế chung quy không đáng tin cậy, cho dù là có thực hiện hay không, hoặc căn bản không hề thực hiện, thì cũng đừng so đo. Khi mở màn ồn ào chiêng trống ầm ĩ, là phải biết là khi hạ màn sẽ lạnh lẽo đèn tắt tối om. Cuộc đời mỗi con người đều có điều tiếc nuối, Tào Tuyết Cần tiếc Hồng lâu mộng chưa hoàn thành, Trương Ái Linh tiếc Tiểu đoàn viên dang dở.
Trương Ái Linh dùng những ngày còn lại để chỉnh lý Đối chiếu ký của bà. Bà thu nhập một số chuyện cũ chân thực, ghi chép những năm tháng rải rác trước kia. Về sau, Trương Ái Linh chuyển nhà vô số lần, đã vứt bỏ rất nhiều đồ đạc, duy chỉ có cuốn album cũ bung chỉ, bám đầy bụi đó, vẫn luôn đi cùng bà. Tác giả nổi tiếng Lý Bích Hoa nói: “Những tấm ảnh cũ may mắn ấy, không những quý giá, mà chúng còn rất có mùi vị, là một thứ ‘dư vị’ ngoài văn chương. Cầm trên tay, lật giở từng trang từng trang một, giống như trong đám hỗn loạn loáng thoáng hiện lên một bức chân dung tự họa: non nớt, trưởng thành, thịnh vượng, hoang tàn…”.
Thời gian là một tấm gương lớn, ngồi trước gương, có thể nhìn thấy dung nhan biến đổi thất thường, hành trình đã qua, dòng người đã đi, những chuyện đã xảy ra trong cả một đời. Chỉ là bạn không thể thay đổi, chỉ có thể ngắm nhìn, nhìn mãi, cho đến khi hình bóng trong gương, nhòa đi không rõ. Cho đến một ngày, bạn cũng không còn tồn tại nữa.
Xa bầy lẻ bạn
Chú chim bị nhốt trong lồng, khi mở lồng vẫn biết bay ra. Còn cô là một chú chim thêu trên chiếc bình phong – một chú chim màu trắng muốt trong những đám mây dệt bằng vàng, trên chiếc bình phong bằng lụa tím u sầu.
(Trương Ái Linh ngữ lục)
Thế gian này từng có Trương Ái Linh, thế gian từng có một phụ nữ truyền kỳ như thế, từng đến như thế, và cũng từng đi như thế. Dân Quốc, nghe thì có vẻ rất xa chúng ta. Vậy thì biết bao năm mây sớm mưa chiều ấy, biết bao năm xuân đến thu đi ấy, đã làm hoang tàn biết bao câu chuyện. Trương Ái Linh, cái tên mà người người biết, nhà nhà hay này, cũng giống như một truyền thuyết từ rất lâu, khiến chúng ta không thể đuổi kịp. Thế nhưng thực ra bà lại rất gần chúng ta, rất nhiều người đang sống như chúng ta, đã từng sống cùng bà mười năm, hai mươi năm, thậm chí còn lâu hơn thế nữa.
Những năm tám mươi, Trương Ái Linh vẫn sống im lìm trong thành phố rộng lớn thịnh vượng Los Angeles. Còn Trung Quốc khi ấy, sau khi kinh qua vô số trận sóng to gió cả, đã dần dần bình ổn. Trương Ái Linh bị thời đại vùi lấp nhiều năm đã lần nữa quay lại, văn chương của bà được độc giả đại lục tranh nhau tìm đọc. Đối với Trương Ái Linh, đây là một tình yêu đến muộn, dù bà đã không còn quan tâm từ lâu, nhưng bà vẫn gửi tới chúng ta vô vàn lời chúc phúc muộn màng.
Tất cả những điều liên quan đến cái tên Trương Ái Linh, rất nhiều trích dẫn hay trong tác phẩm của Trương Ái Linh, những câu chuyện bà viết, và cả những mối tình mà bà đã trải qua, đều được đông đảo độc giả tìm kiếm, sưu tầm, cất giữ trân trọng. Còn Trương Ái Linh ở nơi đất khách quê người, lại không hỏi cũng chẳng màng đến hết thảy sự náo nhiệt đó. Vương Ma Cật từng viết một câu thơ: “Vãn niên duy hảo tĩnh, vạn sự bất quan tâm” (Chuỗi ngày còn lại sống âm thầm, mọi việc trên đời chẳng để tâm)[1]. Có lẽ con người đến một độ tuổi nhất định, tất cả những thứ nên từ bỏ hoặc không nên từ bỏ, đều sẽ từ bỏ.
[1] Trích bài Thù Trương thiếu phủ, Vương Duy, Trần Nhất Lang dịch.
Trương Ái Linh của thập niên tám mươi thế kỷ hai mươi, rốt cuộc đã làm những gì ở Los Angeles? Năm 1979, người cô Trương Mậu Uyên sau nhiều lần trăn trở, cuối cùng được sự giúp đỡ của Tống Kỳ, đã viết cho đứa cháu Trương Ái Linh thất lạc nhiều năm lá thư đầu tiên. Trước đây đã từng nói, Trương Mậu Uyên ở vậy năm chục năm, cuối cùng đã kết thành đôi với người yêu đầu tiên của bà là Lý Khai Đệ. Đó là vào năm 1979.
Trương Ái Linh nghe được tin này, cảm thấy rất vui mừng. Bà từng nói, bà tin rằng chắc chắn cô sẽ kết hôn, cho dù đến năm tám mươi tuổi. Quả nhiên, Trương Mậu Uyên đã tìm được chốn về của mình vào cái tuổi xế chiều. Còn bà, nhiều năm nay vẫn sống trong căn chung cư Carlton. Không ngờ, người phụ nữ thời thượng này, lại cố chấp, hoài niệm như thế.
Về sau, người em trai Trương Tử Tĩnh đã liên hệ được với Trương Ái Linh, so với Trương Ái Linh, Trương Tử Tĩnh càng lạnh nhạt hơn, càng cô độc khổ sở hơn. Cả cuộc đời ông, cha mẹ không yêu thương, chị gái không thân thiết, người cô không xót thương. Sống một đời nhạt nhẽo tầm thường, đến chết cũng chưa lấy vợ. Khi đó, cụ thân sinh Trương Đình Trọng đã qua đời từ lâu, còn bà mẹ kế Tôn Dụng Phàn được rửa tội, chật vật sống nốt những ngày còn lại. Đối với em trai Trương Tử Tĩnh, Trương Ái Linh vẫn lạnh nhạt như xưa, có lẽ đây chính là phương thức đối xử của bà. Đối với Hồ Lan Thành, cách làm của bà là vô tình, bà cũng cảm thấy những mắc mớ liên hệ của mình đối với đại lục, quả thực còn quá ít.
Vào những năm tám mươi của thế kỷ hai mươi, có thể nói Trương Ái Linh đã gây nên cơn bão hâm mộ. Thế nhưng ở Los Angeles, cuộc sống của bà lại không hề yên ổn, không hề thái bình. Khi ấy, bà bận tối mắt tối mũi làm một chuyện, đó là chuyển nhà. Từ năm 1984 đến năm 1988, chỉ trong mấy năm, nghe nói trung bình mỗi tuần bà chuyển nhà một lần. Có thể Trương Ái Linh về cuối đời đã phải chịu bao nhiêu lỗi lầm, trải qua bao nhiêu mệt mỏi.
Tại sao bà phải chuyển nhà nhiều lần như thế? Để trốn người đời, hay là trốn thế giới? Hay là sợ hãi điều gì? Thật khó tưởng tượng, hóa ra lại là vì trốn bọ chét. Sinh mệnh là một chiếc áo sườn xám hoa mỹ, trên đó lúc nhúc những con bọ. Không ngờ, câu nói đầy kinh ngạc viết ra thời trẻ này, lại trở thành một lời nguyền, ứng nghiệm lên thân bà. Một tuần chuyển nhà một lần, điều này chắc chắn không phải là sự thực, nhưng đủ để thấy tần suất chuyển nhà của bà, thật khiến người ta ngạc nhiên.
Trương Ái Linh từng viết thư cho Hạ Chí Thanh, kể rằng: “Mỗi ngày buổi sáng bận dọn nhà, buổi chiều đi vào thành phố (chủ yếu là đi khám bệnh). Có khi lúc về đã khuya, tuyến xe bus cuối cùng đã hết giờ chạy, phải gọi taxi, thời gian còn lại vừa đủ để ngủ..”. Khi ấy Trương Ái Linh chủ yếu sống trong nhà nghỉ, môi trường đơn giản sạch sẽ, đối với bà cũng khá tiện lợi. Nhằm giảm bớt phiền phức mệt mỏi, bà cố gắng vứt bỏ một số vật ngoài thân. Sau này chuyển nhà đã thành thói quen, những thứ có thể giữ lại, chỉ đếm được trên đầu ngón tay.
Trang Tín Chính tiên sinh rất lo lắng cho sức khỏe của Trương Ái Linh, nên đã nhờ bạn là Lâm Thức Đồng chăm sóc bà. Lần đầu tiên, Lâm Thức Đồng cầm theo thư của Trang Tín Chính đến tìm nhà trọ mà Trương Ái Linh ở, bấm chuông, người bên trong chỉ hé một khe cửa nho nhỏ. Bà nói rất xin lỗi, tôi chưa thay quần áo xong, nên thả thư ở cửa là được rồi. Lâm Thức Đồng làm theo, ông cũng không thể hiểu nổi người phụ nữ sống trong như thế nào, nhưng bà đã đem đến cho ông một cảm giác thần bí vô cùng.
Trương Ái Linh đúng là sống xa bầy lẻ bạn, bà hạ quyết tâm, sẽ không gặp lại những người của dĩ vãng nữa. Cho đến một năm sau, qua nhiều lần liên tục chuyển nhà, vì không muốn có quá nhiều liên hệ của con người, nhưng bà lại đành xin Lâm Thức Đồng giúp đỡ. Họ gặp nhau ở một nhà nghỉ, theo như lời kể của Lâm Thức Đồng thì: “Một nữ sĩ dáng người cao gầy, phóng khoáng bước vào, trên đầu quàng một chiếc khăn vuông màu xám, còn mặc một chiếc áo trùm rộng thùng thình gần như màu xám, cứ lướt đến không một tiếng động như thế”.
Để trốn bọ chét, bà đành cắt tóc ngắn, trùm khăn lên đầu, đi dép bông. Trong mấy năm trốn bọ chét sau này, bà đều ăn vận như thế này, hoặc là đội tóc giả, giống như một cụ già lang thang. Thời gian này, bà không chỉ đánh mất bản thảo dịch tiếng Anh Hoa trên biển, thậm chí chứng minh di dân cũng làm rơi mất. Nhếch nhác chán nản như thế, thật khiến người ta đau lòng khôn nguôi.
Khi ấy rất nhiều người hoài nghi, rốt cuộc là thực sự có bọ chét tồn tại, hay là bà có vấn đề về tâm lý? Nhưng quả thực là có, Trương Ái Linh nói, giống bọ chét Nam Mỹ sống rất dai, nhỏ đến mức mắt thường không nhìn thấy, căn bản không thể giết hết. Sau này, một người Hoa kiều quốc tịch Mỹ nghiên cứu sinh Đại học Harvard Tư Mã Tân, đã làm quen với Trương Ái Linh thông qua Hạ Chí Thanh. Anh ta nhờ người ở Los Angeles tìm được một vị bác sĩ, khám bệnh cho Trương Ái Linh. Quả nhiên, bệnh của Trương Ái Linh đã trị được, Trương Ái Linh viết thư khen ngợi vị bác sĩ đó “y thuật cao minh, khâm phục vô cùng”.
Người phụ nữ đáng thương này, rốt cuộc đã kết thúc quãng thời gian sống vất vả vì chuyển nhà. Năm 1988, Trương Ái Linh viết thư báo cho Lâm Thức Đồng, bệnh da liễu của bà cuối cùng đã khỏi hẳn, ông có thể giúp bà tìm một nơi ở cố định được rồi. Không đợi Lâm Thức Đồng xuất hiện, tự bà đã tìm thấy một khu chung cư, rồi ở luôn đó. So với những nhà nghỉ trước kia, căn chung cư này sạch sẽ và trang nhã hơn rất nhiều, và đương nhiên giá thành cũng đắt đỏ, tiền thuê một tháng đã mất mấy trăm dollar Mỹ.
Trương Ái Linh có nhuận bút ổn định, bà không thiếu tiền, cái bà thiếu chỉ là sự yên ổn. Ở nơi này, bà vẫn cẩn thận e dè sống qua ngày như cũ, cố gắng tránh phải ra khỏi nhà. Thi thoảng bà ra ngoài cũng chỉ để mua đồ, mỗi lần đi là mua rất nhiều đồ dùng, thực phẩm cần thiết. Số lần xuống dưới lầu lấy thư cũng rất ít, mười ngày nửa tháng hiếm hoi mới có một lần, hơn nữa mỗi lần đều vào lúc đêm khuya yên tĩnh, bởi bà không muốn gặp bất cứ ai. Hàng ngày, bà trốn trong phòng, ngoài xem những người trong tivi, nghe tiếng nói trong tivi ra, thế giới của bà, có thể nói là hoàn toàn yên tĩnh.
Thế nhưng, người không tranh cầu với thế gian như bà, vẫn bị người khác làm phiền. Đó là một người hâm mộ Trương Ái Linh, đến từ Đài Loan – nữ sĩ Đới Văn Thái. Nghe nói cô ấy là phóng viên của một tờ báo nào đó ở Đài Loan, nhưng cho dù cô là ai, thì việc cố ý đến quấy nhiễu một người già chỉ muốn cách biệt thế gian như thế, cách làm ấy quả thực có chút khiếm nhã.
Trải qua nhiều khó khăn trắc trở, cuối cùng Đới Văn Thái cũng tìm ra được tòa chung cư mà Trương Ái Linh ở, không hề do dự, cô thuê một căn hộ sát vách nhà của Trương Ái Linh, bắt đầu chờ đợi trong thời gian dài. Kỳ thực cô không có ý đến quấy nhiễu, mà chỉ là muốn nấp ở một góc, lặng lẽ quan sát bà là đủ. Kết quả cô phải chờ đợi suốt một tháng liền. Mỗi ngày cô đều áp sát vào vách tường, nghe và phỏng đoán những động tĩnh của Trương Ái Linh trong nhà. Cuối cùng, cô đã đợi được một cơ hội, đó chính là Trương Ái Linh ra ngoài đổ rác.
“Bà ấy thật là gầy, nặng cùng lắm khoảng 80 pound[2]. Chân dài tay dài, khung xương lại cực nhỏ, mặc một chiếc áo sơ mi màu trắng, và một chiếc váy màu xanh sáng bóng như nước biển, bỏ áo sơ mi vào trong cạp váy như nữ sinh, phần thắt lưng còn may vô số đường xếp ly, giống như một chiếc túi xách tay mềm có dây rút ở phần miệng túi. Vì quá gầy, cho nên phần vai áo sơ mi và đường xếp ly đã bắt đầu bị bùng nhùng, những đường chỉ thẳng lại càng khiến bà trông không thể gầy hơn nữa… Khi tôi đang muốn nhìn nhiều thêm một chút, thì bà hơi nghiêng người, tôi hoảng hốt vội chạy đi, sợ làm kinh động bà… Bởi vì khoảng cách quá xa, nên tôi vẫn chưa nhìn rõ mắt bà, chỉ mới thế đã vô cùng chấn động, giống như tôi đã gặp Lâm Đại Ngọc bước ra từ trong sách để đi chôn hoa, thực sự có đến vài phần không chân thực. Bầu không khí quanh bản thân Trương Ái Linh là thứ mà năm tháng không thể chiếm lĩnh được, thậm chí nó gợi đến Phù thủy xứ Oz…”. Nữ sĩ Đới Văn Thái đã miêu tả thật tỉ mỉ, trong tình cảnh không thể nhìn rõ đôi mắt của Trương Ái Linh. Trương Ái Linh là người “hoa soi bóng nước” thời Dân Quốc, thứ mà Đới Văn Thái nhìn thấy, cũng chỉ là hoa trong gương, trăng dưới nước, như một giấc ảo mộng mà thôi.
[2] Pound: Đơn vị đo khối lượng truyền thống của Anh, Mỹ và một số quốc gia khác. Hiện nay giá trị được quốc tế công nhận chính xác là: 1 pound = 0,45359237 kg.
Cô gái cố chấp này, không cam tâm chờ đợi một tháng liền mà không có thu hoạch. Thế nên, cô đã nhặt nhạnh lại toàn bộ những giấy tờ mà Trương Ái Linh vừa vứt vào thùng rác, đọc say mê những thứ rác rưởi đó, rồi lại tìm tiếp. Ngoài biết được một số chuyện vặt vãnh trong cuộc sống của Trương Ái Linh, và những tờ thư viết cho những người như Hạ Chí Thanh, và những tờ bản thảo vứt đi, thì không có gì khác. Nhưng Đới Văn Thái lại coi số rác này như bảo vật, đem chúng viết thành bài phỏng vấn Trương Ái Linh hàng xóm của tôi.
Việc đó sau này bị Hạ Chí Thanh biết, ông sợ sẽ làm tổn hại đến Trương Ái Linh, lập tức gọi điện cho Trang Tín Chính. Trang Tín Chính không dám chậm trễ, gọi điện sang cho Trương Ái Linh, bình thường bà không hay nghe điện thoại, nhưng hôm đó vì có linh cảm nên đã nhấc máy. Nghe xong, bà lập tức ngắt ngang điện thoại, chuyển nhà với một tốc độ nhanh nhất có thể. Cứ như thế, dưới tầm mắt của Đới Văn Thái, Trương Ái Linh đã chuyển đi không một tiếng động. Ngoài Lâm Thức Đồng, không còn một ai biết được địa chỉ chỗ ở của bà nữa.
Bà già cô độc không chỗ dựa này, nhằm trốn tránh sự hỗn tạp của thế sự, đã sống quá khổ sở. Đáng lẽ, bà phải được sống một cuộc sống mây nhạt gió nhẹ, sống một cuộc đời an ổn tĩnh lặng, một chén trà, dăm quyển sách, đôi ba người bạn tri kỷ tụ tập. Không liên quan đến trăng gió, chỉ nhẹ nhàng kể lại vài chuyện cũ gió mây của quá khứ. Thế nhưng không, bà lựa chọn lãng quên tất cả mọi người, cũng mong chờ bị người đời lãng quên.
Thuần túy, xa cách, tĩnh mịch, thật sự khó khăn đến thế sao? Nếu như nhân gian có thể cho phép bà hứa một lời cuối cùng, vậy thì, chính là sống để bị lãng quên. Bà nguyện dùng những năm tháng tàn dư còn lại, để thỏa hiệp với nhân gian từ bi này.
Một năm sắp tàn
Một chiếc xe điện trống dừng ở giữa phố, bên ngoài xe điện vầng mặt trời nhàn nhạt, bên trong xe điện, cũng là mặt trời, nhưng chỉ chiếc xe điện này mang một vẻ hoang lạnh nguyên thủy.
(Trương Ái Linh ngữ lục)
Đừng truy hỏi tôi đang ở đâu, chúng ta đều vì muốn sống tự do, nên lưu lạc tới chân trời. Giấc mộng đời người, dâu biển vô thường, sáng nay còn thấy phồn hoa tựa tuyết, ngày mai đã bị hoa rơi chôn vùi. Thời gian xử tử chúng ta, sẽ có một ngày chúng ta đều bị lăng trì đến chết. Như thế không phải là tàn nhẫn, chính bản thân chúng ta đều đã hoang phí tất cả thời gian, không ai có thể thay thế cho ai hết.
Vào những năm cuối đời, việc Trương Ái Linh muốn làm chính là hoàn toàn vứt bỏ những vật ngoài thân. Nhưng dường như thứ gì bà cũng có thể vứt bỏ, từ tình cảm, danh lợi, đến thế sự, duy chỉ có một thứ bà không chịu vứt đi, đó chính là văn chương của bà. Do lần trước bị Đới Văn Thái quấy rầy, Trương Ái Linh như con chim sợ cành cong, càng cảnh giác cao độ hơn nữa với thế giới bên ngoài. Địa chỉ của bà được bảo mật tuyệt đối, đến người thân nhất của bà là người cô cũng không được cho biết.
Khu chung cư lần này, bà cũng không thể ở được lâu dài. Đầu tiên, trong một lần dạo phố, bà bị một thanh niên Nam Mỹ va phải, bị gẫy xương vai. Bà phải đi khám bệnh một mình, may mà không có gì đáng ngại lắm. Nhưng không bao lâu sau, trong khu chung cư bà ở lại có một số di dân Nam Mỹ và châu Á chuyển đến, vì ý thức kém, cho nên giữ gìn vệ sinh chung rất tệ. Thậm chí còn có người nuôi chó, sinh ra ruồi muỗi, điều này khiến Trương Ái Linh cực kỳ khó chịu, bà một lần nữa lại viết thư cho Lâm Thức Đồng yêu cầu chuyển nhà.
Trương Ái Linh vẫn luôn không thích động vật, bà cảm thấy con người và động vật có điểm giống nhau, có máu thịt, là sẽ có ý nghĩ mờ ám. Cho nên bà thà trồng mấy bồn hoa cỏ còn hơn, bởi bà cảm thấy cỏ cây cũng có linh hồn. Nhưng từ khi bắt đầu cuộc sống xa bầy lẻ bạn, thì bà chẳng còn muốn thứ gì nữa, chỉ còn lại là vài thứ đồ dùng, đi theo bà phiêu bạt khắp nơi, nhưng cũng chẳng có tình cảm với chúng, mà chẳng qua chỉ là buộc phải dùng mà thôi.
Tháng 7 năm 1987, Lâm Thức Đồng giúp Trương Ái Linh tìm được một căn chung cư phù hợp, phòng ốc đủ mới mẻ, không có côn trùng. Trương Ái Linh rất sợ côn trùng và sâu bọ, tuổi già sức yếu như bà không còn có thể chịu đựng được sự quấy nhiễu như thế nữa. Căn chung cư mới của Trương Ái Linh, chủ nhà là người Iran, Lâm Thức Đồng lái xe đưa Trương Ái Linh cùng đến ký hợp đồng, đây cũng là lần thứ hai Lâm Thức Đồng gặp Trương Ái Linh sau hơn mười năm quen biết. Những năm qua, Trương Ái Linh và ông liên hệ qua điện thoại và thư từ, nếu không đến mức vạn bất đắc dĩ, thì bà cũng không muốn quấy rầy bất cứ ai.
Lâm Thức Đồng là một người nhiệt tình tốt bụng. Ông chỉ là một kiến trúc sư, không hề am hiểu văn chương chữ nghĩa, nhưng đối với bà già cao ngạo này, trong lòng ông lại có một sự ngưỡng mộ và kính phục vô cớ. Mười năm trước, họ không gặp mặt, nhưng hễ Trương Ái Linh yêu cầu giúp đỡ, là ông không hề do dự. Ông giúp Trương Ái Linh tìm nhà, làm bổ sung các loại giấy tờ chứng nhận bị mất, ông biến địa chỉ chỗ ở của mình thành địa chỉ vĩnh viễn của Trương Ái Linh. Ông không bao giờ dễ dàng tiết lộ tình cảnh của Trương Ái Linh cho bất cứ người nào, đồng ý tuyệt đối giữ kín hết thảy sự tình của bà.
Cho nên đối với Lâm Thức Đồng, Trương Ái Linh cũng tuyệt đối tin tưởng. Ở nước Mỹ, bà không có người thân, hơn mười năm cuối cùng, Lâm Thức Đồng cũng có thể coi là người thân duy nhất của bà, cũng là người liên lạc nhiều nhất với bà trong những năm cuối cuộc đời. Thậm chí bà rất thích nói chuyện với ông, tuy rằng bà quyết không qua lại với người đời, nhưng bà cũng không cảm thấy cô đơn. Lâm Thức Đồng cũng coi bà là một người già cô độc, cho nên đối với tất cả yêu cầu mà bà đề ra, ông đều cố gắng hết sức có thể để thỏa mãn.
Có một lần, đột nhiên bà nói với Lâm Thức Đồng tại sao Tam Mao lại tự sát. Lâm Thức Đồng không trả lời, vì căn bản ông không biết Tam Mao là ai, cũng không biết trên đời này còn có một người phụ nữ giống như Trương Ái Linh, nhưng lại khác biệt hoàn toàn với bà. Còn Trương Ái Linh cũng chỉ là vô tình hỏi, đối với bà, cuộc sống này, ai đang sống, ai đã chết, đều không còn quan trọng nữa.
Nhà mới của Trương Ái Linh là một khu chung cư đơn lẻ, nằm ở khu Westwood Village. Ở nơi này môi trường tuy tốt, nhưng cũng hơi yên tĩnh quá mức. Trương Ái Linh không thích những nơi quá yên tĩnh, bà thích ồn ào hơn một chút, bởi náo nhiệt làm bà cảm thấy an toàn. Đây có lẽ cũng chính là bậc đại ẩn cư nơi phố thị chăng? Năm tháng trôi đi trong tĩnh lặng sẽ cực kỳ dài lâu, hơn nữa còn khiến người ta cảm thấy cô đơn. Nhưng bà vẫn ở lại, có lẽ là bởi tuổi tác đã cao, bà không còn chịu đựng được bao nhiêu giày vò. Cho dù bà nhiều lần oán thán chủ nhà, nhưng tất cả đều qua hết.
Trương Ái Linh dùng cái tên giả Phong để đặt cho hòm thư của mình, đó là một cái tên Việt Nam. Bà nói với chủ nhà, bên ngoài đồn đại bà phát tài, bà sợ những người thân tìm đến đòi vay tiền. Phong là tên của bà ngoại bà, sẽ không gây chú ý. Có thể thấy, để trốn tránh người đời, bà đã thật sự phải mất nhiều công sức. Hòm thư này lúc nào cũng đầy thư, nhưng một tháng mới mở một lần. Bà đã không còn chú ý đến những thứ này nữa.
Vì bà liên tục chuyển nhà, nên đã mất liên lạc với người em trai Trương Tử Tĩnh ở Thượng Hải. Có một lần, Trương Tử Tĩnh đọc được tin nữ văn sĩ Trương Ái Linh đã qua đời… Lúc ấy, ông đau lòng khôn xiết, sau mấy lần đi lại, mới có thể liên hệ được với Trương Ái Linh, ông mới yên tâm. Bao năm qua, Trương Tử Tĩnh đã quen với sự lạnh nhạt của chị gái, nhưng trong lòng ông, chỉ cần biết được bà còn sống, bà vẫn còn là tốt rồi.
Sau này nghe tin người cô bệnh, Trương Ái Linh cũng không về Thượng Hải. Đối với bà, Thượng Hải đã là thành phố của quá khứ, những chuyện phát sinh ở đó, nay đã là kiếp trước. Dường như bà không còn nhớ một số việc, một số người, mà cho dù thi thoảng nhớ ra, thì cũng không hề có cảm giác gì. Một người sống được đến như vậy, cũng coi là một kiểu tu luyện.
Năm 1991, người bạn thân của Trương Ái Linh - Viêm Anh – qua đời. Người bạn sát cánh bên bà suốt nửa thế kỷ này, cho dù những năm về sau họ có xa cách, nhưng trong thâm tâm Trương Ái Linh, bà ấy vẫn vô cùng quan trọng. Tháng 6 năm đó, người cô của Trương Ái Linh là Trương Mậu Uyên cũng từ trần ở Thượng Hải. Người cô cũng là người thân ruột thịt nhất trên đời của Trương Ái Linh, họ đã từng ở cạnh nhau suốt bao nhiêu ngày tháng. Chỉ là thực sự quá xa xôi, bà cố gắng nhớ lại, rốt cuộc vẫn không nhớ nổi.
Lưu địa chỉ wap để tiện truy cập lần sau. Từ khóa tìm kiếm: chatthugian
